Kultura fizyczna a kultura – rozważania teoretyczne

Physical culture and culture – theoretical considerations

MICHAŁ MARCIN KOBIERECKI

DOI: http://dx.doi.org/10.21784/ZC.2016.004

ISSN: 1896-4087

Streszczenie:
Celem artykułu jest analiza terminu kultura fizyczna jako istotnego elementu szerszej kultury. W polskim piśmiennictwie naukowym pojęcie to nie zawsze jest rozpatrywane z perspektywy jego związków z ogólną kulturą, pojawiają się wręcz opinie, iż nie należy zaliczać go do kultury. Główną tezę artykułu stanowi stwierdzenie, iż kultura fizyczna stanowi część ogólnej kultury i w oparciu o nią powinna być rozpatrywana. Podjęta zostanie także próba odpowiedzi na pytanie dotyczące powodów braku zgody odnośnie tak fundamentalnego zagadnienia, jak związek pomiędzy kulturą fizyczną a kulturą.

Abstract:
The aim of the article is to analyze the term physical culture as an important element of culture in general. In Polish scientific literature the term is not always considered from the perspective of its association with culture. There are even views that it should not be regarded as a part of it. According to the main hypothesis, physical culture is an element of culture in general. An attempt to answer the question about the reasons for lack of consensus concerning such a fundamental issue as the association between culture and physical culture will also be conducted.


Keywords:

physical culture, culture, theory of culture

Słowa kluczowe:

kultura fizyczna, kultura, teoria kultury

Pełny tekst:
PDF 116-143

Bibliografia:

   

Baldwin E., Longhurst B., McCracken S., Ogborn M., Smith G., Wstęp do kulturoznawstwa, Poznań 2004.
   

Bauman Z., Kultura jako praxis, Warszawa 2012.
   

Bednarek S., Kultura jako przedmiot poznania. O statusie kulturoznawstwa jako odrębnej dyscypliny naukowej, [w:] O naturze i kulturze, J. Mozrzymas (red.), Wrocław 2005.
   

Czabański B., Makutynowicz C., Teoria wychowania fizycznego z elementami teorii sportu, Zielona Góra 1996.
   

Czarnowski S., Kultura, Warszawa 2005.
   

Demel M., Szkice krytyczne o kulturze fizycznej, Kraków 1998.
   

Dudek D., Pojęcie kultury fizycznej w polskiej tradycji terminologicznej do 1939 roku, [w:] Z najnowszych dziejów kultury fizycznej i turystyki w Polsce. Dzieje kultury fizycznej i turystyki w Polsce w końcu XIX i XX wieku, t. 1, T. Drozdek-Małolepsza (red.), Częstochowa 2011.
   

Eichberg H., Body Culture. Essays on sport, space and identity, J. Bale, C. Philo (red.), London 1998.
   

Godlewski P., Nauki o kulturze fizycznej – proces autonomizacji i rozwoju (bardziej o społecznych i humanistycznych grupach tematycznych), [w:] Kultura fizyczna w Polsce Ludowej i Trzeciej Rzeczypospolitej, L. Nowak, P. Pieczyński, R. Urban (red.), Gorzów Wielkopolski 2012.
   

Godlewski P., Współczesne heterogeniczne oblicze sportu – refleksja terminologiczna i metodologiczna, [w:] Wkład nauk humanistycznych do wiedzy o kulturze fizycznej. Historia kultury fizycznej, T. Rychta, J. Chełmecki (red.), t. I, Warszawa 2003.
   

Grabowski H., Wychowanie fizyczne, [w:] Kultura fizyczna. Sport. Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, Z. Krawczyk (red.), Warszawa 1997.
   

Gras F., Kultura fizyczna i sport jako komponenty kultury i sposobu życia w świetle analizy socjologicznej, [w:] Kulturowe wartości sportu. Materiały VI Międzynarodowego Sympozjum Socjologii Sportu, Cz. I, Z. Krawczyk (red.), Warszawa 1981.
   

Griswold W., Socjologia kultury. Kultury i społeczeństwa w zmieniającym się świecie, Warszawa 2013.
   

Haywood L. et al., Understanding Leisure, Cheltenham 2002.
   

Inglis F., Kultura, Warszawa 2007.
   

Jankowski K. W., Kosiewicz J., Wanat S., Żyśko J., Przeobrażenia systemowo-strukturalne kultury fizycznej, [w:] Przeobrażenia kultury fizycznej w kra¬jach Europy Środkowej i Wschodniej, K. W. Jankowski, Z. Krawczyk (red.), Warszawa 1997.
   

Jedynak S., Kategorie kultury, Lublin 2011.
   

Jenks C., Kultura, Poznań 1999.
   

Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 2007.
   

Kobierecki M. M., Czym jest sport? Analiza wybranych definicji pojęcia „sport” oraz pojęć zbliżonych, [w:] Z dziejów kultury fizycznej Polski oraz wybranych regionów i mniejszości narodowych, J. Dżereń (red.), Płock 2011, s. 232.
   

Kosiewicz J., Free Time and Freedom of Choice, [w:] Movement Recreation for All, J. Kosiewicz (red.), Legionowo 2006.
   

Kosiewicz J., Kultura fizyczna i sport w perspektywie filozofii, Warszawa 2000.
   

Kosiewicz J., Sport and Philosophy. From Methodology to Ethics, Warszawa 2009.
   

Kosiewicz J., Sport w perspektywie filozofii, [w:] Nauki społeczne wobec sportu współczesnego, J. Kosiewicz, P. Bany, M. Piątkowska, J. Żyśko (red.), Warszawa 2010.
   

Kosiewicz J., Spór o istnienie i wolność wyboru, [w:] Sport jako kulturowa rzeczywistość, Z. Dziubiński (red.), Warszawa 2005.
  

Kowalczyk S., Sport w świetle personalistycznej koncepcji kultury, [w:] Sport jako kulturowa rzeczywistość, S. Kowalczyk (red.), Warszawa 2005.
   

Krawczyk Z., Od aksjologii ciała do koncepcji kultury fizycznej, [w:] Kultura fizyczna i sport w ujęciu socjologicznym. Wybór tekstów, H. Sekuła-Kwaśniewicz (red.), Kraków 1985.
   

Krawczyk Z., Kultura fizyczna, [w:] Kultura Fizyczna. Sport. Encyklopedia Kultury Polskiej XX wieku,  Z. Krawczyk (red.), Warszawa 1997.
   

Krawczyk Z., Kultura globalna a kultura fizyczna, [w:] Socjologia kultury fizycznej, Z. Dziubiński i Z. Krawczyk (red.), Warszawa 2011.
   

Krawczyk Z., Natura, kultura – sport. Kontrowersje teoretyczne w Polsce, Warszawa 1970.
   

Krawczyk Z., O kulturze fizycznej. Studia i szkice, Warszawa 1983.
   

Krawczyk Z., Teoretyczne orientacje w socjologii kultury fizycznej, [w:] Socjologia kultury fizycznej, Z. Dziubiński i Z. Krawczyk (red.), Warszawa 2011.
   

Kroeber A., Kluckhohn C., Culture. A Critical Review of Concepts and Definitions, Cambridge 1952.
   

Kunicki B. J., Społeczeństwo, kultura, kultura fizyczna, [w:] Socjologia kultury fizycznej, Z. Dziubiński, Z. Krawczyk (red.), Warszawa 2011.
   

Marcinkowski M., Sokołowski M., Aksjologiczne i funkcjonalne aspekty kultury fizycznej w wojsku, t. VII, Warszawa 2004.
   

Mosz J., Kulturowy status rzeczy w globalnym świecie sportu, [w:] Kultura fizyczna a globalizacja, Z. Dziubiński, P. Rymarczyk (red.), Warszawa 2010.
   

Mosz J., Sport w kontekście wartości estetycznych, [w:] Aksjologia sportu, Z. Dziubiński (red.), Warszawa 2001.
   

Mosz J., Sportowe zdarzenie jako widowisko kulturowe, [w:] Nauki społeczne wobec sportu i kultury fizycznej, J. Kosiewicz, T. Michaluk, K. Pezdek (red.), Wrocław 2013.
   

Nowakowski A., Zarządzanie kulturą fizyczną w Polsce w latach 1944-2001. Studium historyczno-porównawcze, Rzeszów 2005.
   

Pawłucki A., Nauki o kulturze fizycznej, [w:] Kultura fizyczna i sport w zwierciadle nauk społecznych, W. J. Cynarski, J. Kosiewicz, K. Obodyński (red.), Rzeszów 2012.
   

Pawłucki A., Nauki o kulturze fizycznej, Wrocław 2013.
   

Pawłucki A., Naukowa legitymizacja rehabilitacji cielesnej, [w:] „Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu” 2012, nr 39.
   

Ryby B., Kultura fizyczna – ważna dziedzina życia społecznego, [w:] Księga sportu polskiego 1944-1974, J. Rajkowska (red.), Warszawa 1975.
   

Rymarczyk P., Kultura masowa i kultura fizyczna, [w:] Socjologia kultury fizycznej, Z. Dziubiński i Z. Krawczyk (red.), Warszawa 2011.
   

Segał M., Święta kultury fizycznej, Warszawa 1951.
   

Sport w ZSRR, Biuro Propagandy i Agitacji GKKF, Warszawa 1954.
   

Szczechowicz B., Kultura fizyczna jako źródło wartości produktu turystycznego, Warszawa 2012.
   

Świercz J., Historia kultury fizycznej. Fakty i ciekawostki, Brzeście 2005.
   

Ustawa o kulturze fizycznej z dnia 18 stycznia 1996 r., Dz. U. Nr 25, poz. 113.
   

Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 o sporcie, Dz. U. z 2010 r. Nr 127, s. 1.
   

Wohl A., Pojęcie kultury fizycznej, [w:] Kultura fizyczna i sport w ujęciu socjologicznym. Wybór tekstów, H. Sekuła-Kwaśniewicz (red.), Kraków 1985.
   

Wolańska T., Rekreacja fizyczna, Warszawa 1971.
   

Zagórska A., Nowakowski A., Ustawa o kulturze fizycznej w Polsce z 1949 roku, [w:] Z najnowszych dziejów kultury fizycznej w Polsce (1918-1989), B. Maksimowska, A. Nowakowski, S. Podobiński (red.), Częstochowa 1999.
   

Znaniecki F., Nauki o kulturze, Warszawa 1992.
   

Żukowska Z., Inspiracje humanistyczne dla rozwoju nauk o kulturze fizycznej, [w:] Wkład nauk humanistycznych do wiedzy o kulturze fizycznej. Szkice z pedagogiki kultury fizycznej, J. Nowocień (red.), t. II, Warszawa 2003.