Ocena jakości życia i zadowolenia ze zdrowia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym

Assessment of the quality of life and health satisfaction of patients with hypertension

MARIA KLARKOWSKA1, ANNA ANTCZAK2,3

1 NZOZ Centrum Medyczne „NAD BRDĄ” w Bydgoszczy
2 Zakład Pielęgniarstwa Neurologicznego i Neurochirurgicznego, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,
³ Instytut Nauk o Zdrowiu, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa we Włocławku

DOI: http://dx.doi.org/10.21784/IwP.2017.003

ISSN: 2451-1846

Streszczenie:
Wstęp. W aspekcie nauk medycznych definicje jakości życia sprowadzają się głównie na korelacji zdrowie-choroba, jednak mimo dużego zainteresowania tą kategorią, nie udało się wypracować uniwersalnej definicji, przyjmowanej przez całe środowisko medyczne. Nadciśnienie tętnicze to choroba cywilizacyjna, która szczególnie dotyka mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych. Wyniki badań epidemiologicznych jednoznacznie wskazują, że nadciśnienie tętnicze jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Czynniki ryzyka postępu nadciśnienia tętniczego to zarówno czynniki modyfikowalne, takie jak styl życia pacjenta, czynniki środowiskowe, a także czynniki nie modyfikowalne, jak cechy jednostki wrodzone, które stanowią ryzyko podatności na pewne choroby lub zaburzenia w stanie zdrowia. Dla celów analizy założono, że płeć, wiek chorego, miejsca zamieszkania, czas trwania choroby oraz wskaźnik BMI mogą wykazywać istotną korelację z subiektywną oceną jakości życia.
Cel. Celem pracy jest zbadanie oceny jakości życia pacjentów na nadciśnienie tętnicze w środowisku oraz ich zadowolenia ze stanu swojego zdrowia, analizując wybrane czynniki ryzyka.
Materiał i metody. Badaniem objęto 100 pacjentów Zakładu Opieki Zdrowotnej Centrum Medyczne „Nad Brdą” w Bydgoszczy, ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym. Pomiaru jakości życia pacjentów dokonano przy użyciu polskiej wersji kwestionariusza WHOQOL-BREF. Natomiast w celu poznania czynników socjo-demograficznych chorych do badania włączono ankietę własną. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu programu Statistica 10.0. Przyjęto poziom istotności p≤ 0,05.
Wyniki. Największa grupa ankietowanych oceniła jakość swojego życia pozytywnie – 64,0% (ocena dobra i bardzo dobra), najmniej negatywnie – 4,0%. Zadowolenie ze zdrowia, najwięcej badanych oceniło przeciętnie – 48,0% , natomiast najmniej negatywnie – 13,0%. Nieznacznie wyższą ocenę jakości życia (ze względu na mniejsze odchylenie standardowe) odnotowano w grupie kobiet. W aspekcie oceny wpływu wieku respondentów na jakość życia, najwyższe oceny zaobserwowano w wieku 51-60 lat oraz 41-50 lat, a najniższe w wieku do 40 lat. Zadowolenie ze zdrowia najwyżej ocenili ankietowani w wieku do 40 lat oraz 51-60 lat, najniżej w wieku powyżej 60 lat. Nie odnotowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy mieszkańcami wsi i miasta, dotyczących zarówno jakości życia jak i zadowolenia ze zdrowia. Czas chorowania na nadciśnienie tętnicze, nie pozostawał w istotnej statystycznie korelacji z wynikami zarówno jakości życia jak i zadowolenia ze zdrowia (p>0,05), we wszystkich ocenianych grupach wynik był pozytywny. Natomiast wskaźnik BMI pozostawał w istotnej statystycznie, niskiej korelacji z wynikami zadowolenia ze zdrowia (p<0,05).
Wnioski. 1. Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym oceniają jakość swojego życia jako dobrą. Natomiast stan zdrowia oceniają jako przeciętny. 2. Nie stwierdzono różnicy w jakości życia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym ze względu na płeć. 3. Respondenci powyżej 60. roku życia wskazują na niższe zadowolenie ze zdrowia oraz jakości życia niż inne grupy wiekowe. 4. Mieszkańcy miasta i wsi nie wykazują istotnej różnicy w zakresie oceny jakości życia. 5. Osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze powyżej 20 lat słabiej niż inne grupy oceniają jakość życia. 6. Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym wykazują tendencję do występowania nadwagi. Pacjenci z nadwagą oraz otyłością niżej oceniają jakość życia od osób z prawidłowym BMI.

Abstract:
Introduction. As far as medical sciences are concerned, the definitions of the quality of life are mainly related to the correlation between health and the disease, but despite the great interest in this category, the universal definition adopted by the whole medical community has failed. Hypertension is a civilization disease which affects in particular residents of highly developed countries. Epidemiological findings clearly indicate that hypertension is one of the most important risk factors for cardiovascular disease. Risk factors for the progression of hypertension include both modifiable factors such as the patient's life style, environmental factors, as well as non-modifiable ones such as innate features that present a risk of susceptibility to certain diseases or disorders in health. For the purposes of the analysis, it was assumed that the gender, age of the patient, place of residence, duration of illness and BMI index may have a significant correlation with the subjective quality of life assessment.
Aim. The aim of the study is to evaluate the quality of life of patients with hypertension in the environment and their satisfaction with their health condition by analyzing selected risk factors.
Material and methods. The study included 100 patients of the Medical Center "Nad Brdą" in Bydgoszcz, diagnosed with hypertension. The quality of life was measure dusing the Polish version of the WHOQOL-BREF questionnaire. Whereas in order to know the socio-demographic factors of the patients, our own questionnaire was included. Statistical analysis was performed by means of Statistica 10.0. The significance level p≤ 0.05 has been adopted.
Results. The largest group of respondents assessed the quality of their lives positively - 64.0% (good and very good), the least negative - 4.0%. Satisfaction with health, the majority of respondents assessed as average - 48.0%, whereas the least negative - 13.0%. A slightly higher quality of life assessment (due to lower standard deviation) was observed in the group of women. As regards the impact of respondents' age on the quality of life, the highest scores were observed in the agegroupsranging51-60 years and 41-50 years, and the lowest in the age group under 40 years. Satisfaction with health was highest among respondents aged 40 and 51-60 years, the lowest in the age group over 60 years. There were no statistically significant differences observed between rural and urban residents regarding both the quality of life and satisfaction with health. The duration of suffering from hypertension was not in statistically significant correlation with both the quality of life and satisfaction with health (p> 0.05) in all groups surveyed the result was positive. The BMI index however, was in statistically significant, low correlation with life satisfaction results (p <0.05).
Conclusions. 1. Patients with hypertension assess the quality of their lives as good. Where as their health condition is assessed as average. 2. There was no difference observed in the quality of life of patients with hypertension according to gender. 3. Respondents over the age of 60 indicate lower satisfaction with health and the quality of life than other age groups. 4. City and village residents do not show any significant difference in the quality of life assessment. 5. Patients with hypertension lasting over 20 years evaluate the quality of life lower than other age groups. 6. Patients with hypertension tend to be overweight. Over weight patients and those with obesity assess the quality of life lower than the respondents with correct BMI.

Słowa kluczowe:
nadciśnienie tętnicze, jakość życia, zadowolenie ze zdrowia

Keywords:
hypertension, quality of life, satisfaction with health

Pełny tekst:
PDF 47-68

Bibliografia/Bibliography:
1.Muszalik M. Metody badania jakości życia związanej ze zdrowiem
w:Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej. Kornelia Kędziora-Kornatowska, M. Muszalik, E. Skolmowska (red.), Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010: 343-348.
2.Kearny P.M. Global burden of hypertension: analysis of worldwide data. Lancet. 2005; 365: 217-223.
3.Tykarski A., Grodzicki T. Zalecenia ESH / ESC 2007 dotyczące leczenia nadciśnienia tętniczego – co nowego? Próba komentarza na temat zmian i ich zasadności. Nadciśnienie tętnicze. Pismo P. T. N. T. 2007; XI (4): 261 – 303.
4.Januszewicz A. Nadciśnienie tętnicze - zarys patogenezy diagnostyki i leczenia. Wydawnictwo Medyczne Termedia, Poznań 2003: 87-95.
5.Hedner T., Kjeldsen S. E., Narkiewicz K. Nadciśnienie Tętnicze 2009, Wydanie 3. Wydawnictwo Medyczne Via Medica, Gdańsk 2009: 2-24.
6.Kawecka - Jaszcz K. i in. Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego w zależności od płci w świetle badań epidemiologicznych w Polsce. Nadciśnienie Tętnicze 2007. 11 (5): 377 – 383.
7.Światowa Organizacja Zdrowia Study Protocol for the World Health Organization project to develop a Quality of Life assessment instrument (WHOQOL). Quality of Life Res., 1993, 2: 153-159.
8.Daszykowska J. Jakość życia w koncepcjach związanych ze zdrowiem. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego. 2006; 2: 122–128.
9.Kowalik S. Pomiar jakości życia – kontrowersje teoretyczne. W: Pomiar
i poczucie jakości życia u aktywnych zawodowoi bezrobotnych. Bańka A, Derbis R. (red.), UAM i WSP, Poznań-Częstochowa 1995.
10.Wojszel B. Uwarunkowania zdrowotne jakości życia oraz ocena stanu zdrowia ludzi starych. Gerontol. Pol. 1996, 4 (3): 28 – 34.
11.Jopkiewicz A. Samoocena zdrowia, jakości życia i zaradności życiowej osób starszych. Rocznik Lubuski 2014, 40 (2): 261 – 273.
12.Muszalik M. Kędziora-Kornatowska K. Jakość życia przewlekle chorych pacjentów w starszym wieku. Gerontologia Polska 2006, 14 (4): 185 – 189.
13.Stachowska M. i in., Jakość życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze. Hygeia Public Health 2014. 49 (4): 813 – 819.
14.Zygmuntowicz M., Chudek J., Olszanecka - Gilnianowicz M. Jakość życia osób z nadciśnieniem tętniczym. Endokrynologia, otyłość i zaburzenia przemiany materii 2011, 7 (3): 179 – 185.
15.Woźniacka i in. Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36. Nadciśnienie Tętnicze 2008, 12 (2): 109 – 117.
16.Januszewicz W., Sznajderman M., Nadciśnienie tętnicze. PZWL. Warszawa 1993: 150 – 151. 17.Widecka K., Grodzicki T., Narkiewicz K., Tykarski A., Dziwura J. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2011 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie Tętnicze, 2011; 15 (2): 211-235.
18.Stachowska M. i in., Jakość życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze. Hygeia Public Health 2014. 49 (4): 813 – 819.
19.Kaplan M.N. Nadciśnienie tętnicze. Januszewicz A. (red). Lublin 2006: 138, 200.
20.Klocek M., Kawecka-Jaszcz K., Jakość życia osób z nadciśnieniem tętniczym.
W:Jakość życia w chorobach układu sercowo-naczyniowego. Metody pomiaru
i znaczenie kliniczne. Kawecka-Jaszcz K., Klocek M., Tobiasz-Adamczyk B.red.) Wydawnictwo Medyczne Termedia, Poznań 2006: 119 - 149.
21.Urząd Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz w liczbach. http://www.bydgoszcz.pl/miasto/statystyka/Bydgoszcz_w_liczbach.aspx 20 luty 2017.